Kültür varlıklarının belgeleme çalışmalarının 5 yılda tamamlanması hedefleniyor
Kahramanmaraş ve Hatay merkezli depremlerin ardından, riskli illerdekiler öncelikli olmak üzere kültür varlıklarının belgelenmesi çalışmalarına yönelik proje, 12. Kalkınma Planı’na alındı. Planda, kültür varlıklarında oluşabilecek olası deprem tahribatının sağlıklı ve aslına uygun giderilmesi amacıyla proje kayıtlarının oluşturulmasına yer verildi.
12. Kalkınma Planı‘na göre, 2024-2028 döneminde, Kahramanmaraş ve Hatay merkezli depremden etkilenenler ve deprem riski öncelikli olanlar başta olmak üzere tüm illerde kültür varlıklarının belgeleme çalışmalarının tamamlanması, afet durumlarında kültür varlıklarında meydana gelebilecek hasarın sağlıklı ve aslına uygun giderilmesi için proje kayıtlarının oluşturulması planlanıyor. 12. Kalkınma Planı (2024-2028), Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın onayının ardından TBMM’ye sunuldu. Plan kapsamında, yurt içi ve yurt dışında taşınmaz kültür varlıklarının ihyasına yönelik bakım, onarım ve yenileme faaliyetleri nitelik ve nicelik olarak geliştirilecek. Yurt içi ve yurt dışındaki kültür mirası, toplumun kültür, tarih ve estetik bilincini geliştirecek, kültür turizmine katkı sağlayacak ve afet riskini dikkate alacak şekilde korunacak, taşınmaz vakıf kültür varlıklarına vakfiye şartları doğrultusunda işlevsellik kazandırılacak. Yurt içi ve yurt dışındaki taşınmaz kültür mirasının korunmasına yönelik tespit ve envanter çalışmalarına devam edilecek, elde edilen veriler dijital ortama aktarılacak. KAHRAMANMARAŞ VE HATAY’DA TARİHİ VE KÜLTÜREL DOKUYA ÖZEL VURGU Kahramanmaraş ve Hatay merkezli depremlerin meydana getirdiği tahribatın giderilmesi çalışmalarında yerleşik kültürü yaşatan nüfusun ikametlerine dönmesi, tarihi ve kültürel dokunun bütüncül olarak ihya edilmesi ve bu dokunun bulunduğu eski kent bölgeleriyle yeni kent yerleşimleri arasındaki ilişkinin güçlendirilerek devam ettirilmesi sağlanacak. Yeni kent yerleşimlerinde sosyal ve kültürel etkileşime imkan vererek toplumun refahını destekleyen, başta kütüphane olmak üzere müze, kültür merkezi, kent parkı gibi kültürel altyapı unsurlarına yer verilmesi, hafızayı canlı tutacak anıtlarla yeni kent meydanlarının tasarlanması ve kent kültürünün oluşması sağlanacak. Tarihi dokunun meydana gelebilecek olası felaketlerde tekrar zarar görmemesi için güncel malzeme ve inşa tekniklerinden yararlanılarak ihya imkanları araştırılacak, mevzuat ve yetkili kurullarda düzenlemeler yapılacak. Yer değişikliği yapılacak tüm yerleşimlerde, kent kültürünün devamı için yeni kent planlarında eski şehir bölgeleriyle ilişkinin gözetilmesi sağlanacak, alan yönetimi modelleri uygulanacak. Bölgedeki somut olmayan kültürel mirasın korunması ve yeniden canlandırılmasına yönelik çalışmalar yürütülecek. Deprem riski olanlar öncelikli olmak üzere tüm illerdeki kültür varlıklarının belgeleme çalışmaları tamamlanacak ve afet durumlarında meydana gelebilecek hasarın sağlıklı ve aslına uygun şekilde giderilmesi için proje kayıtları oluşturulacak. Dijitalleşme sürecinin kültür ekonomisi değer zincirinin tüm aşamaları için oluşturduğu fırsat ve tehditler değerlendirilerek dijital kültür ekonomisi yol haritası belirlenecek. 2028 RESTORASYON HEDEFİ
Plan kapsamında, geçen yıl 210 olan restorasyonu tamamlanan taşınmaz kültür varlığı sayısının bu yıl 444’e, 2028’de ise 1414’e çıkarılması hedefleniyor. Geçen yıl 326 olan Türkiye envanterine kayıtlı somut olmayan kültürel miras sayısının bu yıl 340, 2024-2028 döneminde ise 450 olması amaçlanıyor. UNESCO koruması altındaki alanlar başta olmak üzere arkeoloji, edebiyat, tarih, tabiat konulu tematik kültür rotaları belirlenecek ve tanıtımları sağlanacak. Yazma ve nadir eserler ile bu eserlere ilişkin çalışmalar çeşitli yöntemlerle yayımlanarak okuyuculara sunulacak, ihya ve dijitalleştirme çalışmalarıyla sonraki nesillere aktarımı sağlanacak.
